Jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (Sp. z o. o.) są formami prawnymi działalności gospodarczych, które cieszą się największym zainteresowaniem wśród osób decydujących się na rozpoczęcie własnej działalności biznesowej w Polsce.
Przedsiębiorcy, a także osoby po raz pierwszy decydujące się na założenie własnej działalności gospodarczej stają przed wyborem, który z rodzajów działalności wybrać. Z ich punktu widzenia, najbardziej istotną kwestią będą potencjalne korzyści, które przyniesie za sobą założenie jednej z nich, a także stopień ich skomplikowania. Wybór uzależniony jest od wielu czynników takich jak przedmiot działalności gospodarczej, jej zasięg czy charakter. Istotna wydaje się również różnica w odpowiedzialności założycieli tych dwóch form działalności gospodarczej, w rozliczeniach wynikających z norm prawa podatkowego, czy w zabezpieczeniu przedsiębiorcy w razie wystąpienia ewentualnych problemów.
Zarówno jedna jak i druga forma prawna posiada wiele zalet. Jednoosobowe działalności gospodarcze uchodzą za formy prawne o minimalnym sformalizowaniu, co stanowi jeden z powodów, dla których tak dużo osób się na nie decyduje. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zyskały natomiast swoją popularność między innymi ze względu na niską wartość wymaganego kapitału zakładowego (5000 zł) oraz ograniczoną odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Zatem kluczowa jest analiza indywidualnej sytuacji każdej z osób stojących przed wyborem którą z form prawnych prowadzenia przedsiębiorstwa wybrać.
Formalności potrzebne do założenia JDG i Sp. z o. o.
Jednoosobowa działalność gospodarcza zgodnie z art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców, jest zorganizowaną działalnością zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły. Uchodzi za najprostszą z form prowadzenia firmy i wybieraną najczęściej przez przedsiębiorców. Do jej założenia niepotrzebna jest jakakolwiek umowa lub statut. Podstawą jej działalności jest tylko wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Wpisu można dokonać albo „papierowo”, w urzędzie miasta/gminy/dzielnicy, albo przez internet. Wpis do CEIDG jest bezpłatny.
Założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga znacznie większego zaangażowania ze strony wspólników, niż jest to konieczne w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Do jej założenia potrzebne będą między innymi dokumenty w postaci umowy spółki, oświadczeń wspólników o wniesionych wkładach, czy listy wspólników. Sp. z o. o. można założyć na dwa sposoby: tradycyjny (u notariusza) oraz internetowy (składając odpowiedni formularz za pośrednictwem portalu S24). Następnie należy złożyć odpowiedni wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sadowego (KRS). Procedura ta jest więc bardziej sformalizowana, dłuższa i bardziej kosztowna (zarówno wpis do KRS, jak i zawarcie umowy spółki przed notariuszem, podlegają opłacie).
Osobowość prawna w JDG i spółce z o.o.
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą z punktu widzenia prawa, zachowuje status osoby fizycznej. Zatem działalność gospodarcza oraz osoba ją zakładająca, w rzeczywistości traktowane są jak jeden podmiot. W związku z tym osoba taka ma oczywiście zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych, co wynika z samego faktu bycia osobą fizyczną.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako rodzaj spółki kapitałowej posiada osobowość prawną. Uzyskuje ją z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Dzięki temu jako podmiot posiadający zdolność prawną (tj. możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków) oraz zdolność do czynności prawnych, może swobodnie kształtować swoją sytuację prawną. Przez swobodne kształtowanie sytuacji prawnej rozumie się możliwość nabywania praw i zaciągania zobowiązań.
Odpowiedzialność w JDG i spółce z o.o.
Skutkiem założenia, że przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą oraz ta właśnie działalność traktowane są jak jeden podmiot, jest odpowiedzialność przedsiębiorcy całym swoim majątkiem (zarówno tym powstałym w wyniku prowadzenia działalności jak i osobistym) za zobowiązania przedsiębiorstwa. Oznacza to, że w przypadku nieuregulowanego długu, wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojego roszczenia np. z prywatnej nieruchomości będącej własnością przedsiębiorcy.
Odpowiedzialność wspólników w spółce z o. o. kształtuje się w nieco inny sposób niż w przypadku JDG, co wynika już z członu jej nazwy „z ograniczoną odpowiedzialnością”. Za zobowiązania spółki odpowiada sama spółka jako osoba prawna. Ponosi ona odpowiedzialność całym swoim majątkiem, a wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki swoimi majątkami osobistymi. W pewnych sytuacjach natomiast możliwa jest odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.
CEIDG oraz KRS
Jednoosobowa działalność gospodarcza podlega wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jest to system stworzony do ewidencjonowania wszystkich osób fizycznych będących przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów o Prawie Przedsiębiorców. Co ciekawe, istnieje także możliwość prowadzenie nierejestrowanej działalności, jeżeli zostanie spełniony warunek, że osiągnięte przychody w żadnym miesiącu nie przekroczą 50% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlegają obligatoryjnemu wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Jest on prowadzony przez wydziały gospodarcze sądów rejonowych. Po wpisie, każda spółka z o. o. uzyskuje indywidualny numer KRS, NIP i REGON, które służą do jej identyfikacji. Sprawdzenie tych danych możliwe jest bezpłatnie za pośrednictwem strony internetowej www.ems.ms.gov.pl.
Wysokość i rodzaje podatków
Z tego względu, iż JDG traktowana jest jak osoba fizyczna, przedsiębiorca ją prowadzący zobowiązany jest do odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT).
W ramach tego, może on wybrać jeden z trzech sposobów opodatkowania swojej działalności. Są to odpowiednio: opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa), podatek liniowy albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W zależności od indywidualnych preferencji, wybór opodatkowana jest decyzją przedsiębiorcy, która może zostać zmieniona zgodnie z zasadami określonymi w ustawie.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podlega tak zwanemu „podwójnemu opodatkowaniu”, tj. opodatkowanie na zasadach podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), a następnie podatku od dywidendy – jeżeli jest ona wspólnikom wypłacana. W przypadku CIT dochód spółki opodatkowany jest według skali podatkowej w wysokości 9% albo 19% (w zależności od rozmiaru działalności). Uprawnienie do korzystania ze wskazanych stawek preferencyjnych uzależnione jest między innymi od poziomu przychodów podatnika. Drugi podatek to podatek od ewentualnej dywidendy, jeżeli jest ona wypłacana wspólnikom w danym roku. Podatek od dywidendy wynosi 19%, niezależnie od tego czy wspólnik jest osobą fizyczną czy prawną.
Agnieszka Bodzek
Asystent prawny