Niewypłacalność spółki a wniosek o ogłoszenie upadłości
Upadłość można ogłosić w stosunku do spółki, która stała się niewypłacalna. Spółka niewypłacalna to taka, która straciła zdolność do regulowania wymagalnych zobowiązań (innymi słowy – spłacania swoich długów, których termin zapłaty już nadszedł). Uważa się, że o niewypłacalności świadczy m. in.:
- opóźnienie w spłacie zobowiązań przekraczające trzy miesiące,
stan, gdy długi przekraczają wartość majątku spółki, i stan ten trwa powyżej dwóch lat.
Termin na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości
Kiedy należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości? Ustawa Prawo upadłościowe przewiduje 30-dniowy termin liczony od chwili powstania stanu niewypłacalności. Niestety precyzyjne ustalenie daty niewypłacalności nie jest wcale proste. Dlatego członkowie zarządu powinni regularnie badać stan niezapłaconych zobowiązań, żeby uchwycić moment gdy spółka od 3 miesięcy nie spłaca zadłużenia. W takim wypadku należy jak najszybciej zgromadzić dokumenty księgowe i przygotować wniosek o ogłoszenie upadłości.
Konsekwencje niezgłoszenia wniosku o upadłość w terminie
Członkowie zarządu ponoszą szeroką odpowiedzialność za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w odpowiednim terminie. Poniżej kilka możliwych podstaw i konsekwencji takiego zaniechania:
Art. 299 KSH – odpowiedzialność cywilna
Najpopularniejszy środek wykorzystywany przez wierzycieli to art. 299 kodeksu spółek handlowych. Kiedy okazuje się, że spółka nie posiada majątku aby spłacić zadłużenie, wierzyciele zwracają się z powództwem o zapłatę wobec członków zarządu. Więcej na ten temat można przeczytać w TYM wpisie.
Art. 116 Ordynacji podatkowej – odpowiedzialność podatkowa
W dużym skrócie, art. 116 Ordynacji podatkowej jest odpowiednikiem art. 299 KSH w odniesieniu do zobowiązań podatkowych (czyli najczęściej CIT i VAT, ale też np. zobowiązań do zwrotu dotacji).
Art. 586 KSH – odpowiedzialność karna
Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki stanowi przestępstwo, zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Sprawcą czynu zabronionego jest członek zarządu, który swoim nierzetelnym zachowaniem zagroził bezpieczeństwu obrotu gospodarczego.
Art. 373 ustawy Prawo upadłościowe – zakaz prowadzenia działalności
Wobec członka zarządu może zostać orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia funkcji w zarządzaniu. Zakaz orzeka się na okres od jednego do dziesięciu lat. Co istotne, osoba wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej podlega wpisowi z urzędu do KRZ (Krajowy Rejestr Zadłużonych). Dane te automatycznie przestają być ujawniane w KRZ dopiero po upływie 3 lat od zakończenia obowiązywania zakazu. Jest to więc dość dotkliwa sankcja, szczególnie dla zawodowych managerów.
Członek zarządu powinien na bieżąco kontrolować stan zadłużenia spółki, aby trzymać rękę na pulsie w razie zaistnienia stanu jej niewypłacalności. Przeoczenie momentu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości może mieć dla członka zarządu przykre konsekwencje – zarówno na gruncie odpowiedzialności cywilnej, jak i karnej.