Zatrudnienie w Polsce na umowie o pracę obywatela Unii Europejskiej
Proces zatrudnienia na umowie o pracę obywatela Unii Europejskiej nie różni się niczym od zawarcia umowy z Polakiem. Jest to konsekwencją licznych porozumień międzynarodowych w wyniku których wszyscy obywatele UE mają jednakowy, swobodny, dostęp do rynków pracy we wszystkich krajach członkowskich. Co istotne, obywatel Unii Europejskiej nie musi starać się o uzyskanie zezwolenia na pracę, a nawet może bez żadnych negatywnych konsekwencji pozostać w kraju świadczenia pracy po zakończeniu stosunku pracy. Jednakże należy pamiętać, że każdy pobyt dłuższy niż 3 miesiące – także ten ze względu na pracę – musi być zalegalizowany. To oznacza, że obywatel UE jest zobowiązany do zarejestrowania swojego pobytu w Urzędzie Wojewódzkim, właściwym ze względu na miejsce swojego pobytu. Na podstawie uzyskanego zaświadczenia o rejestracji musi się zameldować, a następnie w ciągu miesiąca od zameldowania otrzymuje on numer PESEL, niezbędny do rozliczeń podatkowych na terytorium Polski.
Zatrudnienie w Polsce na umowie o pracę cudzoziemca pochodzącego spoza Unii Europejskiej – procedura uzyskania zezwolenia na pracę
Osoba pochodząca spoza kraju UE może podjąć w Polsce pracę na umowie o pracę po uprzednim uzyskaniu zezwolenia na pracę i pod warunkiem posiadania legalnego pobytu na terytorium Polski. W przypadku zatrudnienia na umowie lokalnej (polskiej) obowiązek uzyskania zezwolenia na pracę spoczywa na pracodawcy, który chce zatrudnić danego pracownika.
Celem złożenia wniosku o zezwolenie na pracę należy wcześniej skompletować szereg dokumentów m.in. dokumenty potwierdzające tożsamość pracodawcy oraz pracownika, dokumenty potwierdzające kwalifikacje pracownika np. dyplomy, czy potwierdzenie oddelegowania do pracy na terytorium Polski.
Wniosek o zezwolenie na pracę pracodawca można złożyć w urzędzie wojewódzkim, albo online za pośrednictwem strony internetowej www.praca.gov.pl. Wniosek można przesłać także pocztą tradycyjną.
Wyróżnia się dwa rodzaje zezwolenia na pracę:
- Zezwolenie na pracę typu A – dla cudzoziemca, który wykonuje pracę na terytorium Polski, na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba, miejsce zamieszkania lub oddział znajduje się na terytorium Polski.
- Zezwolenie na pracę typu B – dla cudzoziemca, który m.in. pełni funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do polskiego rejestru przedsiębiorców.
Zarówno zezwolenie na pracę typu A jak i zezwolenie na pracę typu B wydawane są na czas określony – zezwolenie na pracę typu A na czas nie dłuższy niż 3 lata, zezwolenie na pracę typu B do 5 lat pod warunkiem, że osoba prawna zatrudnia powyżej 25 osób. Przedłużenie zezwolenia na pracę możliwe jest na pisemny wniosek pracodawcy, złożony nie wcześniej niż w terminie 90 dni i nie później niż w terminie 30 dni przed upływem okresu ważności dotychczasowego zezwolenia.
By cudzoziemiec mógł legalnie pracować na terytorium Polski, konieczne jest, aby posiadał w Polsce także legalny pobyt. Procedura legalizacji pobytu odbywa się w urzędzie wojewódzkim w wydziale ds. cudzoziemców, a kwestia uzyskania legalnego pobytu spoczywa na osobie, która stara się o taki pobyt.
Cudzoziemiec może legalnie przebywać na terytorium Polski posiadając m.in. wizę, kartę pobytu, albo zezwolenie na pobyt stały lub czasowy.
Należy jednakże pamiętać, że cudzoziemiec nie może legalnie pracować w Polsce, gdy posiada wizę wydaną w celu turystycznym (01), z tytułu ochrony czasowej (20), z uwagi na przyjazd w celu humanitarnym (21). W takim przypadku cudzoziemiec jest zobowiązany do wystąpienia z wnioskiem o zezwolenie co najmniej na pobyt czasowy.
Co więcej, jeśli cudzoziemiec zamierza przebywać i pracować na terytorium Polski ponad 3 miesiące, może się starać o uzyskanie tzw. zezwolenia jednolitego, które jest wydawane przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. W takim przypadku cała procedura jest przeprowadzana w toku jednego postępowania administracyjnego i na podstawie jednego dokumentu cudzoziemiec może zarówno przebywać w Polsce jak i legalnie pracować. Należy pamiętać, że w przypadku ubiegania się o zezwolenie jednolite, wnioskodawcą w całej procedurze jest cudzoziemiec – pracodawca jest zwolniony z konieczności wnioskowania o zezwolenie na pracę dla tej osoby.
Ze względu na obecną sytuację polityczną, w uprzywilejowanej pozycji są przede wszystkim obywatele Ukrainy, którzy szukają schronienia na terytorium Polski. W ich przypadku procedury są bardzo uproszczone, a w praktyce sprowadzają się do wypełnienia podstawowych formalności. W innych przypadkach (cudzoziemcy z innych krajów), taka procedura może trwać do 3 miesięcy, natomiast ostateczny termin zależy od aktualnego obłożenia polskich urzędów.
Co istotne, pracodawca musi pamiętać, aby przed rozpoczęciem całego procesu załatwiania formalności upewnić się, że na miejsce pracy, na które chciałby zatrudnić cudzoziemca, nie ma chętnych polskich pracowników. Przed złożeniem wniosku o zezwolenie na pracę, pracodawca jest zatem zobowiązany uzyskać od starosty potwierdzenie, że obecnie nie ma żadnego oczekującego obywatela polskiego zarejestrowanego w urzędzie pracy, który mógłby się podjąć pracy na danym stanowisku.
Od powyższej zasady istnieją jednak wyjątki. Pracodawca nie musi zaciągać informacji o rynku lokalnym gdy np. praca, którą ma wykonywać cudzoziemiec znajduje się w wykazie tzw. zawodów deficytowych lub gdy chodzi o cudzoziemca, który jest upoważniony do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w jego oddziale znajdującym się w Polsce.
Zezwolenie na pracę dla oddelegowanego pracownika
Możliwe jest również oddelegowanie pracownika zatrudnionego przez zagraniczną firmę do oddziału znajdującego się w Polsce. Dotyczy to sytuacji, gdy siedziba firmy znajduje się poza terytorium Unii Europejskiej, a pracownik ma być oddelegowany do Polski na czas określony, dłuższy niż 30 dni kalendarzowych. W takim przypadku pracodawca może wystąpić o zezwolenie na pracę typu C, które wydawane jest na czas określony (równy okresowi delegowania), nie dłuższy niż 3 lata. Istnieje możliwość ubiegania się o przedłużenie tego zezwolenia. Wniosek taki należy złożyć nie wcześniej niż 90 dni i nie później niż 30 dni przed upływem terminu ważności dotychczasowego zezwolenia na pracę.
Przy uzyskiwaniu zezwolenia na pracę typu C procedura trwa z reguły od 30 dni do maksymalnie dwóch miesięcy.
Maria Czechowska
aplikant radcowski
