Motywacją do wdrożenia dyrektywy były od lat prowadzone obserwacje obsadzania stanowisk kierowniczych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Według Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn w 2021 r. kobiety stanowiły średnio 30,6 % członków organów spółek w największych spółkach giełdowych i jedynie 8,5 % prezesów.
Jakie rozwiązania wprowadza dyrektywa o równowadze płci?
Dyrektywa zakłada, że do czerwca 2026 r. spółki giełdowe mają zwiększyć liczbę kobiet w zarządach. Mają one zajmować przynajmniej 40% stanowisk dyrektorów niewykonawczych lub 33% wszystkich stanowisk kierowniczych. Podmioty objęte zakresem tych regulacji będą musiały raz w roku składać sprawozdania dotyczące realizacji postanowień dyrektywy.
Kogo dotyczą nowe regulacje dyrektywy o równowadze płci?
Postanowienia dyrektywy obejmują spółki giełdowe. Spółką giełdową w rozumieniu dyrektywy są spółki, których siedziba mieści się w państwie członkowskim i której akcje są dopuszczone do obrotu na giełdzie. Uregulowania te nie będą więc miały bezpośredniego zastosowania do spółek niebędących spółkami akcyjnymi (czyli np. spółek z o.o.), a także spółek giełdowych, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników. Uważa się, że spółki giełdowe mają szczególne znaczenie gospodarcze oraz wpływ na cały rynek i z tego powodu to one zostały objęte regulacjami w pierwszej kolejności.
Co się stanie, jeżeli spółka giełdowa nie osiągnie wymaganych dyrektywą celów?
W takim przypadku spółka będzie zmuszona wprowadzić specjalne rozwiązania dotyczące selekcji (rekrutacji) kandydatów na stanowiska kierownicze. Powinien wtedy zostać uruchomiony proces rekrutacji na stanowiska kierownicze zgodnie z dyrektywą.
Ma być on oparty na jasnych i jednoznacznych kryteriach. Podstawę wyboru kandydatów na stanowiska w dalszym ciągu będą stanowić wymagania merytoryczne (zakres posiadanej wiedzy, umiejętności, doświadczenia), tak aby były one obejmowane przez najbardziej wykwalifikowane osoby. Przedsiębiorca ma więc za zadanie dokonać oceny porównawczej kwalifikacji poszczególnych kandydatów. Kiedy jednak dojdzie do sytuacji, w której kandydaci na dane stanowisko posiadają takie same kwalifikacje, pierwszeństwo przyznane zostanie wtedy kobiecie (jako kandydatowi należącemu do niedostatecznie reprezentowanej płci).
Implementacja przepisów dyrektywy w państwach członkowskich
Dyrektywa jest aktem prawnym, który wymaga tzw. implementacji, czyli opracowania przepisów krajowych (ustaw, rozporządzeń), które będą zgodne z przepisami dyrektywy. Dyrektyw, w przeciwieństwie do Rozporządzeń unijnych, nie stosuje się wprost w krajach członkowskich.
Państwa członkowskie do 28 grudnia 2024 r. mają obowiązek opublikowania odpowiednich przepisów, niezbędnych do wykonania celów dyrektywy. Zatem na bardziej konkretne przepisy krajowe musimy poczekać do końca roku kalendarzowego.
Spółki natomiast powinny dostosować swoje działania do realizacji celów dyrektywy najpóźniej do 30 czerwca 2026 r.
Agnieszka Bodzek
asystent prawny
