Wage-fixing agreements, to obok no-poach agreements (No-poachagreements) praktyka zaburzająca konkurencję na rynku pracy. W ostatnim czasie porozumienia te przykuły szczególną uwagę organów takich jak Komisja Europejska czy Prezes UOKiK. Obecnie są one traktowane jako jedne z najcięższych naruszeń prawa konkurencji w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Czym są porozumienia w przedmiocieustalania wynagrodzeń (wage fixing)?
„Wage-fixing agreements” to porozumienia zawierane pomiędzy przedsiębiorcami, w których wspólnie ustalają oni oraz kontrolująwysokość wynagrodzeń pracowników. Chodzi tu zarówno o bezpośrednie ustanawianie płac, obniżanie lub ustalanie maksymalnej granicy wynagrodzeń, której nie mogą wzajemnie przekraczać.
Termin „wynagrodzenie” traktowany jest w przypadku tych naruszeń bardzo szeroko i oznacza wszystkie składniki pensji, tj. nagrody, premie, konkretne dodatki zadaniowe czy funkcyjne oraz benefity pracownika. Naruszeniemprawa będziewięc nie tylko uzgadnianie konkretnego poziomu wynagrodzeń, ale także ustalenia dotyczące innych elementów wymienionych powyżej.
Dlaczego porozumienia w przedmiocie ustalania płac (wage-fixing) są niedozwolone?
Porozumienia „wage-fixing” są zabronione, ponieważ mogą prowadzić do sztucznego utrzymywania się wynagrodzeń pracowników na niższym poziomie. W efekcie ograniczająone konkurencję oraz zaburzają funkcjonowanie i rozwój rynku pracy.
Porozumienia te traktowane są jako naruszenieart. 101 ust. 1 TFUE (Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej), który zakazuje zawierania porozumień, których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji. W prawie krajowym, ich zawieranie jest niezgodne z art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Zainteresowanie Komisji Europejskiej oraz UOKiK porozumieniami wage-fixing
Komisja Europejska w maju 2024 r. wydała dokument Antitrust in Labour Markets | Competition Policy Brief, podsumowujący jej politykę wobec antykonkurencyjnych porozumień zawieranych na rynku pracy. Oprócz porozumień „no-poach”, przedmiotem analizy były także zmowy „wage-fixing”. Co istotne, KE uznała, że antykonkurencyjne porozumienia zawierane na rynku pracy traktowane są jako najcięższe naruszenia prawa konkurencji, a nakładaniem odpowiednich sankcji zajmują się poszczególne organy państw członkowskich UE. Działania podejmowane przez te organy powinny być więc sygnałem ostrzegawczym dla przedsiębiorców, którzy zawarli takie porozumienia. W praktyce, Prezes UOKiK przeprowadził już kilka postępowań skupiających się właśnie na tym problemie.
Ogromne kary finansowe za zmowę wage-fixing polskich klubów koszykarskich
Decyzja Prezesa UOKiK (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów) z 2023 roku dotyczyła kwestii antykonkurencyjnych praktyk w polskiej lidze koszykarskiej. Prezes UOKiK nałożył niemal 1 mln zł karna 16 klubów oraz spółkę Polska Liga Koszykówki za naruszenie zasad konkurencji poprzez tzw.dopuszczanie do rynku i ustalanie wysokości wynagrodzeń zawodników koszykarskich. Konkretnie, decyzja ta dotyczyła działań mających na celu ograniczenie transferów zawodników. Zmiana klubu na lepszy byłaby być dla nich bezcelowa ze względu na brak szans otrzymania wyższej płacy. Takie praktyki uznano za niezgodne z prawem i sprzeczne z zasadami konkurencji.
Jakie sankcje grożą za zawarcie antykonkurencyjnego porozumienia wage-fixing?
Tak samo jak w przypadku zawierania porozumień w przedmiocie niekonkurowania o pracowników (no-poachagreements),dla przedsiębiorców zawierających porozumienie wage-fixing przewidziane kary są bardzo surowe. Przede wszystkim pracodawcom grozi kara w wysokości do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Natomiast osobom zarządzającym, które naruszyły przepisy prawa konkurencji, grozi kara pieniężna do 2 mln złotych.
Agnieszka Bodzek
asystent prawny
