Antykonkurencyjne ustalanie wynagrodzeń (Wage-fixing agreements)
Czym są “wage-fixing agreements”? Dlaczego traktowane są jako przejaw nieuczciwej konkurencji? Czym grozi ich zawarcie?
Czym są „No-poach agreements”?
Dlaczego są przejawem nieuczciwej konkurencji?
Jakie sankcje grożą za ich zawarcie?
Niedozwolone zmowy i porozumienia, a także nadużywanie przed przedsiębiorców pozycji dominującej, to praktyki mogące znacznie zaburzyć konkurencję. Szczególnie niebezpieczne dla zachowania zdrowej i zbalansowanej konkurencji jest jej naruszenie na rynku pracy.
W ostatnim czasie szczególną uwagę Komisji Europejskiej oraz Prezesa UOKiK przyciągają niedozwolone porozumienia dotyczące niekonkurowania o pracowników, zawierane pomiędzy przedsiębiorcami. Chodzi przede wszystkim o porozumienia „no-poach” (o „niepodbieranie” pracowników) oraz „wage fixing” (ustalanie wysokości płac).
Czym są porozumienia w przedmiocie niekonkurowania o pracowników(„No-poach”)?
„No-poach agreements” to porozumienia zawierane pomiędzy przedsiębiorcami, w których strony zgodnie ustalają, że nie będą wzajemnie konkurować o swoich pracowników. W praktyce porozumienie „no-poach” wygląda w ten sposób, że często w ramach innej umowy (np. umowy ramowej o współpracy pomiędzy dwoma przedsiębiorcami) przedsiębiorca A oraz przedsiębiorca B umawiają się, że przedsiębiorca A nie może zatrudniać, współpracować, polecać do zatrudnienia lub współpracy, ani proponować zatrudnienia lub współpracy w innych podmiotach, pracownikom lub współpracownikom przedsiębiorcy B. Przedsiębiorca B zobowiązuje się do tego samego względem przedsiębiorcy A.
W prawie konkurencji termin „pracownik” rozumiany jest bardzo szeroko. Może on zatem oznaczać każdą osobę świadczącą pracę – zarówno zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, zlecenia, umowy o świadczenie usług czy kontraktu B2B.
W porozumieniach „no-poach” wyróżniamy:
Dlaczego porozumienia w przedmiocie niekonkurowania o pracowników („No-poach”) są niedozwolone?
Porozumienia „no-poach”, ze względu na swój charakter, znacznie ograniczają możliwości znalezienia zatrudnienia przez pracowników (bez ich zgody, a często nawet i wiedzy), w efekcie czego ograniczają one konkurencję na rynku pracy.
Zmowy te mają negatywny wpływ na rozwój rynku, przede wszystkim w obszarze płac, produktywności, a także innowacyjności przedsiębiorstw. Są one zazwyczaj tajne, a świadomi ich istnienia są jedynie pracodawcy, którzy zawarli niedozwolone porozumienia. Takie praktyki skutkują między innymi brakiem konkurowania między przedsiębiorstwami o najlepiej wykwalifikowanych pracowników, niższym poziomem wynagrodzeń, czy zaburzeniem efektywnego przydzielania produktywnych pracowników do produktywnych miejsc pracy.
Porozumienia te stanowią naruszenie art. 101 ust. 1 TFUE (Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej), który zakazuje zawierania porozumień, których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji. W prawie krajowym, ich zawieranie jest niezgodne z art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Szczególne zainteresowanie Komisji Europejskiej oraz UOKiK
Komisja Europejska w dokumencie podsumowującym jej politykę wobec „no-poach agreements” wydanym w maju 2024 r. Antitrust in Labour Markets | Competition Policy Brief podkreśliła, że antykonkurencyjne porozumienia zawierane na rynku pracy traktowane są jako najcięższe naruszenia prawa konkurencji, a nakładaniem odpowiednich sankcji zajmują się poszczególne organy państw członkowskich UE.
W Polsce badaniem takich spraw zajmuje się Prezes UOKiK, który w tym roku przeprowadził postępowanie wyjaśniające w sprawie nielegalnej zmowy znanych sieci marketów z firmami transportowymi o wzajemne niepodbieranie pracowników. W lipcu 2024 r. Prezes UOKiK wydał poradnik dotyczący antykonkurencyjnych porozumień na rynku pracy.
Działania podejmowane w ostatnim czasie przez te organy mogą świadczyć o zwiększonym zainteresowaniu władz tematem porozumień o niepodbieraniu pracowników, a co za tym idzie – powinny być sygnałem ostrzegawczym dla wszystkich przedsiębiorców, którzy takie porozumienia zawarli.
Jakie sankcje grożą za zawarcie antykonkurencyjnego porozumienia?
Dla przedsiębiorców zawierających takie porozumienie przewidziane kary są bardzo surowe. Przede wszystkim pracodawcom grozi kara w wysokości do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Natomiast osobom zarządzającym, które naruszyły przepisy prawa konkurencji grozi kara pieniężna do 2 mln złotych.
Czym są “wage-fixing agreements”? Dlaczego traktowane są jako przejaw nieuczciwej konkurencji? Czym grozi ich zawarcie?
