B2B – charakterystyka ogólna
Umowa B2B w najczęstszym tego słowa rozumieniu to nic innego, jak jedna z form „zatrudnienia” osoby do wykonywania określonego rodzaju zadań, poza reżimem umowy o pracę. Umowy B2B mogą występować w zasadzie w każdej branży, natomiast w sektorze IT są one stosowane szczególnie często. Umowa B2B różni się od umowy o pracę dużo większą swobodą czasową i merytoryczną wykonawcy (czyli „pracownika”), brakiem sztywnych zasad urlopowych czy zwolnienia lekarskiego, brakiem odgórnych reguł dotyczących czasu pracy i miejsca pracy, szerszymi granicami odpowiedzialności wykonawcy względem klasycznego pracownika oraz przede wszystkim – różni się od umowy pracę podatkowo i składkowo.
„Pracownik” na kontrakcie B2B jest bowiem osobą, która najczęściej prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (czyli taką, która podlega wpisowi do CEIDG). Zatem sam rozlicza i opłaca swoje składki ZUS oraz sam rozlicza i opłaca podatki (PIT i VAT). Sam też rozlicza ewentualne koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Niekiedy zdarzają się też umowy B2B, w których „wykonawcą” jest spółka handlowa (najczęściej sp. z o.o.).
IP Box
Pierwszym elementem, który nasuwa się większości programistom jako argument za korzystaniem z umowy B2B w sektorze IT jest popularny „IP Box”, z którego mogą skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy (osoby z sektora IT zatrudnione na umowie o pracę nie skorzystają z IP Box – mogą ewentualnie skorzystać ze stawki 50% kosztów uzyskania przychodu, zamiast stawki na poziomie 20%).
IP Box jest preferencyjną formą opodatkowania dochodów programisty (stawka 5% podatku dochodowego) względem pozostałych form opodatkowania (np. skala, podatek liniowy lub ryczałt). Należy jednak pamiętać, że stawka 5% dla programistów znajdzie zastosowanie tylko do dochodów uzyskiwanych z autorskich praw do programu komputerowego wytworzonego lub rozwiniętego w ramach działalności badawczo-rozwojowej programisty. Mówiąc prościej – dla skorzystania z IP Box konieczne jest tworzenie autorskiego programu komputerowego lub twórcze rozwijanie go. Brak twórczych elementów (np. sprzedaż przez programistę licencji do już wytworzonego i niezmiennego programu komputerowego, czyli uzyskiwanie dochodów ze sprzedaży rozwiązań „pudełkowych”) pozbawi programistę możliwości skorzystania z IP Box.
Rzadko kiedy zdarza się, aby cała działalność danego programisty była działalnością badawczą albo rozwojową i cały dochód był uzyskiwany z tytułu autorskich praw do programu komputerowego. Część pracy każdego przedsiębiorcy to działalność stricte administracyjna, księgowa, koncepcyjna, organizacyjna, itp. Dlatego tak ważne, w celu skorzystania z IP Box, jest prowadzenie przez programistę ewidencji działalności twórczej w każdym miesiącu – dzięki niej możliwe jest wyodrębnienie tej części działań (i dochodu należnego z tytułu ich realizacji), które kwalifikują się do zastosowania preferencyjnej stawki opodatkowania.
Ogromnie istotne jest więc takie skonstruowanie umowy B2B, aby możliwe było wyodrębnienie działań twórczych i nietwórczych programisty oraz stosunkowo proste przyporządkowanie odpowiedniej części wynagrodzenia programisty do poszczególnych działań (twórczych lub nietwórczych).
Ważne elementy w kontraktach B2B dla branży IT
Oprócz postanowień ułatwiających zastosowanie ulgi IP Box, elementy, które z pewnością powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w umowie B2B w sektorze IT to:
- uregulowanie zagadnienia praw autorskich – brak takiego uregulowania może pozbawić „pracodawcę” możliwości korzystania z twórczych efektów pracy programisty; należy pamiętać, że zbycie praw autorskich nie jest jedyną prawną możliwością dysponowania nimi przez „pracodawcę” – strony mają do dyspozycji także udzielenie licencji na korzystanie z tych praw; różnicę między tymi dwiema opcjami można porównać do różnicy między umową sprzedaży (zbycie autorskich praw majątkowych), a umową najmu (licencja na korzystanie z autorskich praw majątkowych);
- uregulowanie zasad zachowania poufności – programiści nierzadko uzyskują dostęp do poufnych informacji „pracodawcy” (np. finansowych, kadrowych, biznesowych, technologicznych), których ujawnienie mogłoby wyrządzić ogromną szkodę. Dlatego też warto zawczasu zadbać o odpowiednie postanowienia w umowie B2B, które zminimalizują ryzyko ujawnienia takich informacji (np. kary umowne);
- uregulowanie zakazu konkurencji w trakcie obowiązywania umowy B2B i ewentualnie po jej rozwiązaniu/wygaśnięciu – jest to szczególnie istotne w przypadku programistów o wąskiej specjalizacji, wykorzystywanej przez niewielu „pracodawców”. Więcej o zakazie konkurencji po ustaniu umowy cywilnoprawnej (a do takich zalicza się popularne „B2B”) można przeczytać w naszym wpisie: https://milewska.legal/zakaz-konkurencji-w-umowach-cywilnoprawnych/.
Uregulowanie pozostałych elementów (m.in. wynagrodzenie, ewentualne godziny dyspozycyjności programisty w każdym dniu lub tygodniu, ewentualny czas wolny programisty, raportowanie postępu prac, prawo obowiązujące dla danej umowy, itp.) należy do stron umowy i dysponują one tutaj stosunkowo dużą swobodą. W przypadku umów B2B nie obowiązuje bowiem wynagrodzenie minimalne, minimalny wymiar urlopu wypoczynkowego w roku, czy maksymalne normy czasu pracy.
Daria Milewska
adwokat