Umowa ubezpieczenia – kiedy OC, kiedy AC?
Celem umowy ubezpieczenia jest uzyskanie ochrony przed ryzykiem wystąpienia zdarzenia losowego (np. wypadek komunikacyjny, gradobicie, kolizja z drzewem lub zwierzęciem). Obowiązkowe ubezpieczenie OC z jednej strony chroni sprawcę zdarzenia przed obowiązkiem zapłaty odszkodowania z własnej kieszeni, a z drugiej strony gwarantuje poszkodowanemu naprawienie szkody. Ubezpieczenie AC chroni zaś samego ubezpieczonego przed stratami, jakie mogą powstać w wyniku uszkodzenia jego pojazdu w wyniku zdarzenia losowego (spowodowanego przez inną osobę, jak np. kolizja samochodowa, ale także niezależnego od innych osób, jak np. gradobicie, lub spowodowanego przez samego ubezpieczonego, np. w wyniku nieumyślnego wypadku).
W przypadku uszkodzenia naszego samochodu w wyniku kolizji drogowej, która została spowodowana przez kierowcę innego pojazdu, mamy możliwość wyboru, w jaki sposób będziemy dochodzili odszkodowania. Możemy skorzystać z naszego własnego ubezpieczenia AC lub zwrócić się o odszkodowanie do zakładu ubezpieczeń sprawcy w ramach jego obowiązkowego ubezpieczenia OC.
Kwalifikacja szkody: szkoda częściowa i szkoda całkowita
Zasady ustalenia rozmiaru doznanej przez nas szkody i wysokości należnego odszkodowania w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia OC i ubezpieczenia AC różnią się od siebie. Biorąc pod uwagę zakres i charakter uszkodzeń naszego samochodu, szkody dzielimy na szkody częściowe i szkody całkowite.
W przypadku likwidacji szkody z obowiązkowego ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia:
- szkoda częściowa – występuje, gdy koszt naprawy uszkodzeń pojazdu nie jest wyższy niż jego wartość sprzed kolizji (czyli upraszczając – opłaca się samochód naprawić);
- szkoda całkowita – występuje, gdy koszt naprawy uszkodzeń pojazdu jest wyższy niż jego wartość sprzed kolizji (czyli inaczej mówiąc – naprawa pojazdu jest ekonomicznie nieopłacalna).
Przy likwidacji szkody z obowiązkowego ubezpieczenia OC sprawcy, aby koszty naprawy zostały objęte odszkodowaniem, powinny być niezbędne i ekonomicznie uzasadnione. Powinny mieć na celu przywrócenie pojazdu do stanu sprzed kolizji. Powinny też uwzględniać ceny części, materiałów i usług stosowane na lokalnym rynku zakładów naprawczych właściwym dla poszkodowanego.
W przypadku likwidacji szkody z ubezpieczenia AC zasady kwalifikacji szkody są określone w umowie ubezpieczenia lub w ogólnych warunkach ubezpieczenia (tzw. OWU). Zazwyczaj zakłady ubezpieczeń stosują następujące reguły (chociaż zdarzają się odstępstwa i wyjątki):
- szkoda częściowa – występuje, gdy koszt naprawy uszkodzeń pojazdu nie jest wyższy niż 70% jego wartości sprzed kolizji;
- szkoda całkowita – występuje, gdy koszt naprawy uszkodzeń pojazdu jest wyższy niż 70% jego wartości przed powstaniem tych uszkodzeń.
Przy likwidacji szkody w ramach ubezpieczenia AC umowa ubezpieczenia może przewidywać szczególne zasady obliczania wartości pojazdu lub kosztów naprawy na potrzeby ustalania kwalifikacji szkody. Wartość pojazdu ustalona w ubezpieczeniu AC może być inna niż ustalona w ramach likwidacji szkody z obowiązkowego ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia. Natomiast odszkodowanie za naprawę pojazdu może być niższe niż koszt naprawy samochodu w autoryzowanym warsztacie za pomocą części oryginalnych.
Likwidacja szkody – wybrać OC czy AC?
Poszkodowany, który posiadał ubezpieczenie AC dla swojego samochodu, w przypadku szkody powstałej na skutek kolizji, za którą odpowiedzialność ponosi kierowca innego pojazdu, ma możliwość wyboru, czy będzie dochodził odszkodowania od zakładu ubezpieczeń sprawcy na podstawie jego obowiązkowego ubezpieczenia OC, czy też skorzysta ze swojego ubezpieczenia AC.
Wybór jednego z tych dwóch wariantów może mieć wpływ na kwalifikację szkody (częściowa czy całkowita) oraz wysokość uzyskanego odszkodowania.
Wybór ten będzie miał szczególne znaczenie w sytuacji, gdy samochód jest wykorzystywany na podstawie umowy leasingu. Jeżeli szkoda może być zakwalifikowana w ramach ubezpieczenia AC jako szkoda całkowita, to dla korzystającego z pojazdu opłacalne może być skorzystanie z tej opcji, gdyż będzie ona prowadziła do rozliczenia i zakończenia umowy leasingu oraz sprzedaży uszkodzonego pojazdu, a korzystający będzie mógł pozyskać nowy samochód. Natomiast wybór likwidacji szkody w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC w sytuacji, gdy koszty nie są wyższe niż 100% wartości pojazdu przed kolizją, pozwoli na przeprowadzenie naprawy samochodu i dalsze jego wykorzystywanie.
Mateusz Dominiak
adwokat