Zarówno prokurent jak i członek zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością są osobami, które reprezentują spółkę. Jednocześnie – spoczywa na nich pewna odpowiedzialność, której zakres może być szerszy lub węższy, w zależności od pełnionej roli.
Członek zarządu sp. z o.o. – kim jest?
Członek zarządu spółki z o. o. pełni jedną z ważniejszych funkcji w spółce. Kodeks spółek handlowych reguluje szereg uprawnień, jak i obowiązków zarządu. Najważniejsze z nich to prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie.
Spółka z o.o. musi posiadać co najmniej jednego członka zarządu.
Prokurent – kim jest?
Prokura, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, jest rodzajem pełnomocnictwa udzielonego przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do CEIDG albo do rejestru przedsiębiorców KRS. Obejmuje czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa – niezależnie czy są to czynności przed sądem, czy czynności pozasądowe – takie jak np. zawieranie umów z kontrahentami. Prokurent jest więc pełnomocnikiem spółki do czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Więcej o prokurencie, dowiedzą się Państwo z artykułu na naszym blogu [Kliknij tutaj].
Prokura nie jest obowiązkowa – zarząd spółki może prokurenta powołać, ale nie musi tego robić. Spółka może także posiadać kilku prokurentów jednocześnie.
Odpowiedzialność prokurenta i członka zarządu sp. z o.o. – podstawowe informacje
Podstawową różnicą pomiędzy członkiem zarządu oraz prokurentem jest zakres odpowiedzialności, która na nich spoczywa. Zasadniczo, za zobowiązania spółki odpowiada przede wszystkim sama spółka. W pewnych sytuacjach jednak za takie zobowiązania odpowiadać może członek zarządu spółki lub jej prokurent.
Odpowiedzialność prokurenta i członka zarządu uregulowana jest przede wszystkim przez dwa przepisy: art. 299 Kodeksu spółek handlowych (dla zobowiązań „zwykłych”, czyli zobowiązań cywilnoprawnych, tj. najczęściej z umów i faktur) oraz art. 116 Ordynacji podatkowej (dla zobowiązań podatkowych).
W zależności od tego, z którą podstawą odpowiedzialności mamy do czynienia, prokurent i członek zarządu będą odpowiadać inaczej.
Należy pamiętać, że odpowiedzialność z któregokolwiek z tych przepisów aktualizuje się dopiero wtedy, gdy spółka nie posiada majątku, z którego dane zobowiązanie może być pokryte. Zawsze bowiem w pierwszej kolejności egzekwować należy z majątku spółki.
Odpowiedzialność członka zarządu
- Członek zarządu za zobowiązania spółki ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 299 KSH, w przypadku braku możliwości ich egzekucji z majątku spółki. Członkowie zarządu odpowiadają wtedy solidarnie (tj. możliwe jest żądanie zapłaty całości kwoty od każdego członka zarządu, a zapłata przez jednego zwalnia pozostałych) za nieuregulowane zobowiązania spółki;
- Członek zarządu za zaległości podatkowe spółki ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 116 Ordynacji podatkowej, w przypadku braku możliwości ich egzekucji z majątku samej spółki.
Odpowiedzialność prokurenta
- Prokurent za zobowiązania spółki nie ponosi odpowiedzialności, ze względu na brak jakiejkolwiek podstawy prawnej (art. 299 KSH nie wymienia prokurenta jako osoby odpowiedzialnej – w przeciwieństwie do członka zarządu);
- Prokurent za zaległości podatkowe spółki ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 116 3 Ordynacji Podatkowej, ale tylko wtedy gdy działa jako pełnomocnik spółki z o.o. w organizacji, która nie posiada zarządu. W praktyce jest to więc dosyć rzadka sytuacja.
Odpowiedzialność ogólna prokurenta i członka zarządu na zasadzie winy
Niezależnie od odpowiedzialności z art. 299 KSH i art. 116 Ordynacji podatkowej – zarówno członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jak i prokurent odpowiadają na podstawie przepisów ogólnych o odpowiedzialności odszkodowawczej za swoje własne działania lub zaniechania wobec spółki (na zasadzie winy).
Na przykład, jeżeli swoimi działaniami (np. opieszałym podpisaniem umowy, nieterminowym wykonaniem zadania) spowodowali szkodę w majątku spółki, czy też przyczynili się do jej powstania, mogą oni odpowiadać na podstawie art. 415 KC.
Podsumowanie
Zakres odpowiedzialności członka zarządu w spółce z o. o. jest znacznie szerszy niż odpowiedzialność osoby będącej prokurentem w przedsiębiorstwie.
Prokurent w przeciwieństwie do członka zarządu nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a za jej zaległości podatkowe tylko w konkretnym przypadku, określonym w art. 116 § 3 Ordynacji podatkowej.
Agnieszka Bodzek
asystent prawny