Umowa pomiędzy spółką a członkiem zarządu – osobą fizyczną
Najprostszą metodą umożliwienia członkowi zarządu otrzymywania pensji jest zawarcie z nim umowy. Może to być klasyczna umowa o pracę lub inna, np. zlecenie. Należy pamiętać, że ta pierwsza wiąże się z szeregiem wymogów reżimu prawa pracy, takich jak odpowiedni czas pracy, odgórnie ustalony wymiar urlopu, brak swobody w zwalnianiu pracownika. Bardziej elastycznym wyjściem jest umowa zlecenia, w przypadku której nie istnieją tak daleko idące ograniczenia.
Każdy z wyżej opisanych rodzajów umów powinien przewidywać określone wynagrodzenie. W większości wypadków konieczne będzie też zgłoszenie członka zarządu do ubezpieczeń społecznych oraz opłacanie zaliczek na podatek dochodowy. Jeśli natomiast chodzi o wysokość wynagrodzenia, to jest ono dowolnie określane przez poszczególne organy spółek przewidziane w kodeksie spółek handlowych. W przypadku obu typów umów należy oczywiście pamiętać o przepisach o wynagrodzeniu minimalnym (w 2021 roku jest to 2.800 zł brutto przy umowie o pracę i 18,30 zł brutto minimalnej stawki godzinowej przy umowach zlecenia).
Członek zarządu jako przedsiębiorca – umowa B2B ze spółką
W ostatnich latach bardzo popularna stała się współpraca oparta na modelu B2B (Business-to-Business), czyli współpraca pomiędzy dwoma przedsiębiorcami (spółką i członkiem zarządu). Jest ona możliwa, jeśli członek zarządu prowadzi działalność gospodarczą (wpisaną do CEIDG). W takim wypadku umowa pomiędzy nim a spółką może przybrać postać m. in. umowy o świadczenie usług, na podstawie której zleceniobiorca otrzymuje wynagrodzenie w zamian za wykonywanie określonych zadań. Model B2B jest korzystny szczególnie dla spółki, bowiem obowiązki związane z rozliczeniem umowy (składki na ubezpieczenie, zaliczki na podatek dochodowy) przechodzą na członka zarządu. Opcja ta może też być korzystna podatkowo dla członka zarządu (w przypadku stosunkowo wysokiego wynagrodzenia), gdyż prowadząc działalność gospodarczą może on wybrać podatek liniowy jako formę opodatkowania (tj. 19%, bez progów podatkowych) oraz uiszczać niższe składki ZUS.
Kontrakt menedżerski
Względnie nowym sposobem nawiązania współpracy jest kontakt menedżerski. Można powiedzieć, że w istocie jest to umowa o zarządzanie, łącząca w sobie elementy umowy zlecenia, czy umowy o dzieło, natomiast formalnie taki typ umowy nie jest uregulowany w polskich przepisach. Na podstawie kontraktu menedżerskiego menadżer (członek zarządu) zobowiązuje się prowadzić przedsiębiorstwo powierzającego zarząd, czyli spółki. Wobec braku ustawowych ograniczeń dla swobody kształtowania kontraktu menadżerskiego, daje on menadżerowi daleko idącą samodzielność w podejmowaniu decyzji dotyczących kierowania przedsiębiorstwem.
Oczywiście sprawowanie zarządu powinno być odpłatne. Natomiast sposoby opłacania składek na ubezpieczenie oraz odprowadzania podatku będą w każdym wypadku zależne od tego, czy menadżer-członek zarządu jest osobą fizyczną, czy też prowadzi działalność gospodarczą. W pierwszym wypadku obowiązki te będą leżały po stronie spółki powierzającej zarząd. Jeśli natomiast członek zarządu jest przedsiębiorcą, sam powinien zadbać o spełnienie tych zobowiązań.
Brak umowy, czyli uchwała o wynagrodzeniu
Istnienie umowy i odprowadzanie składek nie są warunkami koniecznymi do regularnego wypłacania członkowi zarządu wynagrodzenia. Na mocy uchwały wspólników możliwe jest otrzymywanie wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu. Zwykle takie wynagrodzenie przybiera stały, comiesięczny wymiar i jest należne od momentu powołania do zarządu, nie ma jednak przeszkód by było wypłacane z inną częstotliwością lub jednorazowo (np. w formie premii rocznej). Wszystko zależy od woli ogółu wspólników.
Niezależnie od tego, czy wynagrodzenie ma charakter stały czy wpadkowy, stanowi ono przychód, a więc podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Natomiast nie ma znaczenia dla wymiaru składek na ubezpieczenie ZUS i nie podlega oskładkowaniu.
Podsumowanie
Wybór sposobu uzyskiwania przychodu z pełnienia funkcji członka zarządu zależy od kilku czynników, przede wszystkim zaś od tego z czyjej perspektywy badamy tę kwestię. Dla spółki generalnie najbardziej komfortową sytuacją będzie zwykle nawiązywanie współpracy z członkiem zarządu będącym przedsiębiorcą, a także wynagradzanie na podstawie uchwały wspólników. Natomiast w przypadku członka zarządu będzie to zależało od konkretnej sytuacji i tego, czy jest on przedsiębiorcą i czy osiąga już przychody z innego tytułu.
Aleksandra Kuranda
aplikant radcowski