Wypożyczalnie samochodów mają różny profil i różną grupę docelowych klientów (np. wypożyczalnie samochodów zastępczych, wypożyczalnie długoterminowe, wypożyczalnie samochodów premium). W każdym przypadku fundamentalnym wyzwaniem dla nowopowstającej firmy jest pozyskanie floty pojazdów do wypożyczania. Najprostszym rozwiązaniem jest zakup pojazdów, jednak wymaga to posiadania odpowiedniego kapitału lub wzięcia kredytu. Dlatego dobrym rozwiązaniem są umowa leasingu lub umowa najmu pojazdu – pozwalają one rozłożyć koszt uzyskania samochodu przez wypożyczalnię w czasie. Czy jednak w każdym przypadku możliwość zarobkowego udostępniania klientom posiadanych pojazdów jest nieograniczona?
Podnajem pojazdu przy umowie leasingu samochodu
Przedsiębiorcy, prowadzący wypożyczalnie samochodów, którzy zdecydują się wziąć samochody w leasing, w pierwszej kolejności muszą zadbać, aby umowa leasingu zezwalała na takie wykorzystanie pojazdu.
Artykuł 709(12) Kodeksu cywilnego wprowadza zasadę, że bez zgody finansującego (czyli leasingodawcy) korzystający (czyli leasingobiorca prowadzący wypożyczalnię) nie może oddać rzeczy do używania osobie trzeciej (czyli klientowi docelowemu). Dlatego, jeżeli przedsiębiorca prowadzący wypożyczalnię chce zarobkowo wypożyczać leasingowane samochody, to potrzebuje na to wyraźnej zgody firmy leasingowej. Może ona być zawarta w umowie lub w formie oddzielnego dokumentu wyrażającego zgodę na zarobkowe wypożyczanie samochodu.
Brak zgody leasingodawcy na wypożyczanie leasingowanego samochodu może mieć przykre konsekwencje. Kodeks cywilny przewiduje w takiej sytuacji możliwość wypowiedzenia umowy leasingu przez leasingodawcę. Konsekwencją wypowiedzenia jest konieczność zwrotu pojazdu przez wypożyczalnię oraz obowiązek spłacenia całej umowy leasingu (tj. spłacenia wszystkich przyszłych rat leasingu już w momencie zakończenia umowy po jej wypowiedzeniu).
Umowa może przewidywać także inne konsekwencje wypożyczania samochodu bez zgody leasingodawcy – np. obowiązek zapłaty kary umownej.
Podnajem pojazdu przy umowie najmu samochodu
Zgodnie z art. 666 § 1 Kodeksu cywilnego najemca powinien przez czas trwania najmu używać rzeczy najętej w sposób w umowie określony, a gdy umowa nie określa sposobu używania – w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy.
Jednocześnie zgodnie z art. 668 § 1 Kodeksu cywilnego najemca może rzecz najętą oddać w całości lub części osobie trzeciej do bezpłatnego używania albo w podnajem, jeżeli umowa mu tego nie zabrania.
Jednak najemca ponosi w stosunku do wynajmującego odpowiedzialność za sposób używania pojazdu przez podnajemcę. W razie oddania rzeczy osobie trzeciej zarówno najemca, jak i osoba trzecia są odpowiedzialni względem wynajmującego za to, że rzecz najęta będzie używana zgodnie z obowiązkami wynikającymi z umowy najmu.
W przypadku, gdy umowa najmu nie zabrania oddania samochodu w podnajem, zazwyczaj używanie pojazdu niezgodne z umową przez podnajemcę będzie mogło skutkować wypowiedzeniem umowy w trybie natychmiastowym i obowiązkiem zwrotu wynajmowanego pojazdu. Może też wiązać się z karami umownymi na rzecz wynajmującego, o ile zostaną one zastrzeżone w umowie.
Podsumowanie
Zamiar pozyskania samochodu do jego dalszego podnajmowania w ramach profesjonalnej wypożyczalni samochodów nie jest bez znaczenia z perspektywy wybranej formy finansowania. Dlatego możliwość wykorzystania pojazdu do celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą powinna być wyraźnie zaznaczona w umowie.
Zestawienie
| Czy można oddać samochód w podnajem? Jaka jest zasada? | Czy w umowie zasada może być zmieniona? | |
| Umowa leasingu | Nie. Bez zgody leasingodawcy nie można oddać samochodu w odpłatny podnajem. | Tak. Za zgodą leasingodawcy samochód może być oddany w odpłatny podnajem. |
| Umowa najmu
|
Tak. Można samochód oddać w odpłatny podnajem. | Tak. Umowa może zabraniać oddania w odpłatny podnajem. |
W ostatnich czasach zaobserwować można rosnące zainteresowanie przedsiębiorców leasingiem jako źródłem finansowania inwestycji – jak np. samochodu. Czym jest leasing? Czym leasing różni się od najmu? Czym jest leasing finansowy a czym operacyjny?
Jakie są konsekwencje wypowiedzenia umowy leasingu przez finansującego (firmę leasingową) przed terminem zakończenia umowy z powodu zaległości w płatnościach rat przez leasingobiorcę? Co dzieje się z samochodem – czy pozostaje w dyspozycji leasingobiorcy? Jak można się bronić przed wypowiedzeniem umowy? Czy istnieje możliwość wznowienia umowy leasingu?
