Milewska Legal
prawo umów

Umowa o dzieło a umowa zlecenia

Autor Aleksandra Kuranda

W praktyce często zdarza się, że określenie „umowa o dzieło” używane jest zamiennie ze „zleceniem”. Choć granica pomiędzy nimi bywa niewyraźna, to jednak każda z tych umów ma służyć innemu celowi i z uwagi na to posiada odrębne cechy.

 

Czynność jednorazowa czy powtarzalna?

Najprostszym sposobem rozróżnienia umowy zlecenia od umowy o dzieło jest określenie, czy jej przedmiot dotyczy czynności jednorazowej, czy jednak chodzi o wykonywanie danego świadczenia przez dłuższy czas. W pierwszym wypadku zwykle będziemy mieli do czynienia z dziełem. Obrazowo można określić to jako zamówienie u  wykonawcy konkretnej usługi, np. napisania wiersza, przeprowadzenia szkolenia, namalowania obrazu. Jeśli natomiast umowa dotyczy czynności powtarzalnej, najpewniej powinna to być umowa zlecenie. Za przykład może posłużyć w tym wypadku obsługa biura przez informatyka, którego zadaniem jest bieżąca konserwacja sprzętu i naprawianie pojawiających się usterek.

 

Staranne działanie a rezultat

Z powyższym wiąże się kolejna cecha różniąca oba rodzaje umów. Głównym celem umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego rezultatu (np. wykonanie mebli, napisanie książki, uszycie garnituru). Zamawiający powinien sprecyzować jak ma wyglądać dzieło, ewentualnie czemu ma służyć. Z kolei w umowie zlecenia najważniejsze jest staranne działanie zleceniobiorcy – nie jest ona zawierana by osiągnąć konkretny (finalny) efekt, który zakończy umowę, ale po to by otrzymywać pewien rodzaj usługi przez jakiś czas.

 

Masz pytania związane z tym tematem?


     

    Konsekwencje

    Każdy ze wspomnianych rodzajów umowy posiada odrębne uregulowanie kodeksowe. Jedną z najważniejszych kwestii jest odpowiedzialność za świadczoną usługę – wykonawca dzieła obarczony jest większą odpowiedzialnością aniżeli zleceniobiorca. W wypadku umowy o dzieło zamawiający („odbiorca dzieła”) posiada więc dużo szersze możliwości reklamacyjne.

    Istotnym faktem jest także bardzo ograniczona możliwość odstąpienia od umowy o dzieło. Kodeks wymienia konkretne sytuacje, kiedy może do tego dojść. Umowę zlecenie można natomiast swobodnie wypowiedzieć.

    O różnicy pomiędzy odstąpieniem a wypowiedzeniem przeczytasz TUTAJ

    Jeśli zaś chodzi o zagadnienia składkowe, to w wypadku umowy o dzieło nie powstaje obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne (natomiast od 1 stycznia 2021 roku istnieje obowiązek dokonania zgłoszenia części takich umów do ZUS, w terminie 7 dni od dnia ich zawarcia – na chwilę obecną obowiązek ten ma wyłącznie charakter informacyjno-kontrolny i nie aktualizuje konieczności opłacania składek). Inaczej jest ze zleceniem, które co do zasady rodzi powinność opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe.

     

    Umowa o świadczenie usług – podkategoria

    Istnieje jeszcze jedna instytucja związana z omawianym tematem. Jest to umowa o świadczenie usług. Choć kodeks nie przewiduje dla niej osobnej regulacji, w praktyce jest dość często spotykana z uwagi na zasadę swobody umów. Jeśli więc wolą stron jest uregulowanie łączących je stosunków w sposób nieprzewidziany w przepisach, dobrym sposobem jest zawarcie właśnie umowy o świadczenie usług. Co istotne, do tego rodzaju umowy stosuje się przepisy o zleceniu.

     

    Brak wyraźnej granicy pomiędzy umową o dzieło a umową zlecenia

    Na koniec warto jeszcze raz podkreślić, że granica pomiędzy umową o dzieło a zleceniem bywa płynna; w niektórych przypadkach ciężko jest od razu jednoznacznie wskazać, z którym rodzajem stosunku mamy do czynienia. Przykładowo, przeprowadzenie cyklu spotkań dla kilku grup uczestników w zależności od tego m. in. jaki okres obejmuje i jaki przyjęto system rozliczeń finansowych, może zostać zakwalifikowane zarówno jako zlecenie, jak i dzieło. Podobnie – umowa na zrealizowanie koncertu czy poprowadzenie eventu – często w ocenie prawnika będzie umową o dzieło, a w ocenie kadrowo-księgowej bliżej jej będzie do umowy zlecenia.

    Wróć do bloga

    Przeczytaj również

    Rozwiązanie, wypowiedzenie i odstąpienie – sposoby na zakończenie obowiązywania umowy

    Rozwiązanie, wypowiedzenie i odstąpienie są bardzo często wymiennie używane dla opisania sposobu zakończenia obowiązywania umowy. Takie uproszczenie może przynieść niekorzystne konsekwencje, ponieważ te trzy instytucje cechują się zupełnie innym charakterem i skutkiem.

    czytaj

    Zakres usług

    milewska.legal © 2025 CCIFP