Milewska Legal
prawo umów

Licencja a przeniesienie autorskich praw majątkowych – czym się różnią?

Autor Aleksandra Kuranda

W praktyce kancelarii coraz częściej pojawiają się umowy dotyczące zasad korzystania z dzieł twórczych klientów (m. in. filmów reklamowych, haseł marketingowych, czy aplikacji mobilnych lub webowych). Podstawowym problemem w każdym wypadku jest ustalenie w jaki sposób i w jakim zakresie twórca tych haseł, filmów czy aplikacji zezwala innym osobom na korzystanie z nich.

 

Czym jest „utwór” w prawie autorskim?

Definicję „utworu” jasno przedstawia już pierwsze zdanie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych – aby można było mówić o ochronie prawnoautorskiej, utwór musi posiadać następujące cechy:

  • być rezultatem pracy człowieka,
  • być przejawem działalności twórczej (procesu intelektualnego),
  • posiadać indywidulany charakter,
  • być ustalonym (tzn. być uzewnętrznionym w taki sposób, żeby inne niż autor osoby mogły ten utwór zidentyfikować).

Utwór jest więc dobrem niematerialnym (intelektualnym), wyrażonym w materialnej postaci (to np. reklama telewizyjna, claim marketingowy, obraz, grafika, logo, oprogramowanie do zarządzania biurem).

 

Licencja a przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu

Gdy utwór już powstanie, jego twórca może zezwolić innym osobom na korzystanie z niego.

Dla przykładu, twórca oprogramowania może je wdrożyć u swojego klienta; twórca reklamy może zgodzić się na jej emitowanie przez konkretny podmiot w określonych środkach przekazu (telewizja, YouTube, itd.). W zależności od tego jak dalece ma sięgać to „zezwolenie na korzystanie”, wyróżnia się możliwość udzielenia licencji albo przeniesienia praw autorskich majątkowych.

Najbardziej obrazowe przedstawienie różnicy pomiędzy tymi dwiema instytucjami to porównanie ich do prostego mechanizmu znanego z rynku nieruchomości – tzn. wynajmu i sprzedaży mieszkania. Udzielenie licencji odpowiada w uproszczeniu wynajmowi mieszkania (czyli zezwoleniu na korzystanie z lokalu na umówionych warunkach, jednak bez pozbywania się prawa własności mieszkania). Z kolei przeniesienie praw autorskich odpowiadałoby sprzedaży mieszkania (czyli trwałemu zbyciu praw na rzecz nabywcy).

 

Masz pytania związane z tym tematem?


     

    Pola eksploatacji utworu – czyli co można zrobić z grafiką, logotypem czy zdjęciem?

    Zakres licencji, jak i zakres przeniesienia praw autorskich, można dość swobodnie kształtować pod względem sposobu korzystania z utworu. Bardzo istotne jest wskazanie w umowie konkretnych pól eksploatacji (czyli sfer/sposobów korzystania z utworu), które określają w jaki sposób uprawniony może wykorzystać utwór.

    Najczęstsze pola eksploatacji wymieniane w umowach to m. in.: utrwalanie lub kopiowanie dzieła określoną techniką, wprowadzanie do obrotu (tj. np. sprzedaż obrazu, udzielanie licencji na oprogramowanie), użyczenie lub najem jego oryginału albo egzemplarzy, publiczne wykonanie, wystawienie, nadawanie i reemitowanie (np. wyświetlanie reklamy w Internecie przez określony czas).

    Właściwe określenie pól eksploatacji utworu ma ogromne znaczenie: wyznacza bowiem granice dozwolonego korzystania z utworu. Można wyobrazić sobie bowiem grafikę czy rysunek, których autor zezwala na wykorzystanie poprzez ich publikację (wywieszenie) w galerii sztuki – ale już nie chce wyrazić zgody na ich publikację poprzez wyprodukowanie przez tę galerię sztuki kubków promujących galerię, na których nadrukowana będzie ta grafika czy rysunek.

    Najważniejsze różnice pomiędzy licencją a przeniesieniem praw autorskich do utworu – trwałość i wyłączność

    Najważniejszymi różnicami pomiędzy licencją a przeniesieniem praw autorskich są kwestia trwałości i wyłączności. Jeśli dojdzie do przeniesienia praw, to (idąc za przykładem sprzedaży mieszkania) będzie to miało trwały skutek, a do korzystania z utworu będzie uprawniony tylko nabywca praw. Z kolei jeśli udzielona zostanie licencja, to zwykle będzie to rozwiązanie czasowe, a licencjobiorca niekoniecznie będzie jedyną osobą korzystającą z utworu.

    Kwestia ochrony prawnoautorskiej jest tematem bardzo szerokim i nie sposób zwięźle przestawić wszystkich zagadnień z nim związanych. Dla przykładu, pokrewnym tematem są rodzaje licencji o których można przeczytać TUTAJ. Istotnym jest jednak by dostrzegać podstawową różnicę pomiędzy udzieleniem licencji a przeniesieniem praw autorskich majątkowych.

    Wróć do bloga

    Przeczytaj również

    Licencja wyłączna, licencja niewyłączna, przeniesienie praw autorskich – różnice i podobieństwa

    Gdy posiadamy prawa autorskie do danego utworu (np. jesteśmy autorami grafiki, claimu marketingowego, video reklamowego, jingla) – możemy nimi rozporządzać. Czyli możemy przenieść autorskie prawa majątkowe do tego utworu (czyli prawa „sprzedać” niczym samochód lub mieszkanie) albo też – udzielić licencji do utworu (czyli prawa „wynająć”). Czym dokładnie różni się przeniesienie praw autorskich od licencji (wyłącznej lub niewyłącznej) i czy zawsze musimy sięgać po pisemną umowę?

    czytaj

    Zakres usług

    milewska.legal © 2025 CCIFP